1. Doniesienia naukowe

Badanie koncentruje się na skuteczności osimertynibu w leczeniu przerzutów do ośrodkowego układu nerwowego (OUN) u pacjentów z mutacją EGFR i nieleczonymi wcześniej rakiem niedrobnokomórkowym płuca (NSCLC). Wyniki wskazują, że osimertynib jest skuteczny w tej grupie pacjentów, z odsetkiem odpowiedzi na leczenie w mózgu na poziomie 76,9% i medianą przeżycia wolnego od progresji choroby wynoszącą 11,5 miesiąca. Badanie podkreśla również dobrą tolerancję leku, z niewielką liczbą poważnych działań niepożądanych.

Badanie grupy PENTEC (Pediatric Normal Tissue Effects in the Clinic) skupiające się na ocenie wpływu dawki radioterapii (RT) na żeńskie narządy rozrodcze po leczeniu nowotworów w dzieciństwie. Analizowano ryzyko ostrej niewydolności jajników (AOF) i przedwczesnego wygaśnięcia czynności jajników (POI) w zależności od maksymalnej dawki na najmniej dotknięty jajnik. Zidentyfikowano, że ryzyko AOF i POI rośnie wraz z wiekiem w czasie RT, dawką leków alkilujących i dawką RT. Wskazano na konieczność wsparcia endokrynologicznego i ginekologicznego.

Badanie grupy PENTEC (Pediatric Normal Tissue Effects in the Clinic) oceniające wpływ radioterapii na męską płodność i funkcje hormonalne po leczeniu nowotworów w . Przeanalizowano 31 badań, w tym dane dotyczące dawki promieniowania na jądra. Wyniki pokazują, że przy średniej dawce <1 Gy istnieje 44-80% ryzyko oligospermii, które często ustępuje po 12 miesiącach. Przy dawkach >1 Gy ryzyko oligospermii wzrasta do >90% po 12 miesiącach. Poziomy testosteronu generalnie nie są zaburzone przy dawkach <0,2 Gy, ale mogą być nieprawidłowe przy dawkach od 0,2 do 12 Gy. Dawkach >20 Gy znacznie zwiększają ryzyko nieprawidłowych poziomów testosteronu. Poziomy FSH i LH są zaburzone przy dawkach >0,5 Gy. Badanie to demonstruje zależności między rozproszoną lub bezpośrednią dawką promieniowania a analizą nasienia oraz poziomami FSH, LH i testosteronu.

Badanie fazy 3 TRIP/TRIGU0907 miało na celu określenie, czy 30-miesięczna terapia deprywacją androgenową (ADT) jest skuteczniejsza niż 6-miesięczna ADT, gdy łączy się ją z brachyterapią i EBRT w leczeniu raka prostaty wysokiego ryzyka. Przeprowadzono je w 37 szpitalach na mężczyznach w wieku 40-79 lat z rakiem w stadiach T2c-3a, z poziomem swoistego antygenu prostaty (PSA) >20 ng/mL lub z wynikiem Gleasona >7. Po brachyterapii z jodem-125 i EBRT pacjenci zostali losowo przydzieleni do grupy krótkiej (6-miesięczna ADT) lub długiej (24 miesiące dodatkowej ADT). Głównym punktem końcowym była kumulatywna częstość występowania biochemicznego postępu choroby.

Wyniki obejmowały 332 pacjentów, z których 165 i 167 zostało przydzielonych do odpowiednio krótkiej i długiej grupy. Średni czas obserwacji wynosił 9,2 lat. Kumulatywna częstość występowania biochemicznego postępu choroby po 7 latach wynosiła 9,0% w krótkiej grupie i 8,0% w długiej grupie (P = 0,65). Wyniki drugorzędnych punktów końcowych nie różniły się istotnie między grupami. Częstość występowania poważnych działań niepożądanych związanych z endokrynologią i radiacją wynosiła 0,6% w porównaniu do 1,8% w krótkiej i długiej grupie.

Badanie nie wykazało, że 30-miesięczna ADT zapewnia lepszą kontrolę biochemiczną niż 6-miesięczna ADT w połączeniu z brachyterapią i EBRT. W związku z tym konieczne jest przeprowadzenie badania niegorszości, aby uzyskać dalsze dowody potwierdzające te wstępne wyniki.

Badanie fazy 2 (NCT03451331) dotyczyło pacjentów z inwazyjnym rakiem pęcherza moczowego (MIBC), którzy otrzymywali cztery cykle chemioterapii gemcytabiną, cisplatyną oraz nivolumabem, a następnie poddawani byli ponownej ocenie klinicznej. Pacjenci, którzy osiągnęli pełną odpowiedź kliniczną (cCR), mogli zrezygnować z cystektomii. Główne cele badania to ocena wskaźnika cCR i wartości predykcyjnej cCR dla złożonego wyniku: 2-letniego przeżycia wolnego od przerzutów u pacjentów rezygnujących z natychmiastowej cystektomii lub <ypT1N0 u pacjentów, którzy zdecydowali się na natychmiastową cystektomię. W badaniu uczestniczyło 76 pacjentów; 33 z nich osiągnęło cCR (43%, 95% przedział ufności (CI): 32%, 55%), a 32 z 33 pacjentów, którzy osiągnęli cCR, zdecydowali się na odłożenie cystektomii. Wartość predykcyjna cCR wynosiła 0,97 (95% CI: 0,91 - 1,0), spełniając główny cel badania. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi były zmęczenie, anemia, neutropenia i nudności. Somatyczne zmiany w określonych genach (ATM, RB1, FANCC, ERCC2) lub zwiększone obciążenie mutacyjne nowotworu nie poprawiły wartości predykcyjnej cCR. Eksploracyjne analizy cytometrii masowej krwi obwodowej i rozpuszczalnych białek analitycznych wykazały związek między początkową i leczniczą konteksturą immunologiczną a wynikami klinicznymi. Ściśle zdefiniowana cCR po terapii gemcytabiną, cisplatyną i nivolumabem umożliwia oszczędzanie pęcherza moczowego i zasługuje na dalsze badania. 

Badanie to miało na celu ocenę ultrahipofrakcyjnego napromieniania węzłów miedniczych u pacjentów z rakiem prostaty, skupiając się na ostrych i późnych toksycznościach. Przeanalizowano 7 publikacji z 417 pacjentami, gdzie węzły chłonne miednicy otrzymały średnio 25 Gy, a prostata 40 Gy. Terapia androgenowa była stosowana przez średnio 18 miesięcy. Ostre działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego i układu moczowo-płciowej stopnia ≥2 wynosiły odpowiednio 8% (95% CI, 1%-15%) i 29% (95% CI, 18%-41%). Dla późnych toksyczności stopnia ≥2, odsetki te wynosiły odpowiednio 13% (95% CI, 5%-21%) i 29% (95% CI, 17%-42%).

Badanie retrospektywne porównało dawki promieniowania, jakie otrzymałyby płody podczas leczenia ciężarnych pacjentek z nowotworami mózgu i głowy oraz szyi za pomocą terapii protonowej (PBS-PRT) i fotonowej (XRT). Przygotowano plany PBS-PRT dla siedmiu pacjentek leczonych XRT. Mierzono dawki równoważne dla płodu przy użyciu fantomu antropomorficznego i miernika Wendi-2. Średnia mierzona dawka równoważna dla płodu w przypadku planów mózgu wynosiła 0,4 mSv dla PBS-PRT i 7 mSv dla XRT, natomiast dla planów głowy i szyi 6 mSv i 90 mSv odpowiednio. Planowanie PBS-PRT było preferowane przez lekarzy ze względu na pokrycie guza i oszczędzanie zdrowych tkanek. Codzienne obrazowanie dodawało od 0,05 do 1,5 mSv do całkowitej dawki. Wnioski z badania wskazują, że PBS-PRT może znacząco zmniejszyć dawkę równoważną dla płodu (około dziesięciokrotnie w porównaniu do XRT) bez pogorszenia planu leczenia.

2. Zalecenia i rekomendacje

Konsensus ESMO dotyczący leczenia raka piersi w trakcie ciąży z uwzględnieniem krytycznych aktualizacji i refleksji na temat nowo opublikowanych danych. 

W związku z rosnącym wykorzystaniem SBRT w leczeniu raka prostaty, ważne jest rozważenie praktycznych aspektów, takich jak wybór pacjentów, schemat frakcjonowania i określanie celów leczenia. Artykuł ten, afiliowant przez Radiosurgery Society, omawia schematy dawek i ograniczenia dla narządów krytycznych oraz przytacza dowody i opinie ekspertów na temat SBRT u chorych na raka stercza, w tym zastosowanie tej techniki wśród szczególnych populacji pacjentów.

W badaniu klinicznym randomizowanym wieloośrodkowym i międzynarodowym  III FAZY wykazano, że Restriction Spectrum Imaging restriction score (RSIrs) może być pomocnym narzędziem dla radioterapeutów do wyznaczania obszaru boostu na ogniska raka prostaty.

W najnowszym numerze Red Journal opublikowano wyniki obserwacji długoterminowej badania JCOG0701A3 w którym porównywano skuteczność i toksyczność radioterapii przyspieszonej VS radioterapii z frakcjonowaniem standardowym w grupie chorych na wczesnego raka krtani. W medianie obserwacji ponad 7 lat Oba sposoby napromieniania są podobne pod względem skuteczności jednak radioterapia przyspieszona może wiązać się z MNIEJSZĄ toksycznością i może być bardziej kosztoefektywna.

Na podstawie danych pochodzących z 9 nordyckich krajów od chorych z ultracentralną i centralną lokalizacją guzów płuca napromienianych do dawki 56Gy w 8 fx określono czynniki ryzyka toksyczności (1rzędowy punkt końcowy) i czasu całkowitego przeżycia oraz kontroli miejscowej. Toksyczność 5 stopnia wystąpiła u 30 chorych spośród 230 włączonych do badania pod postacią przede wszystkim krwotoku z górnych dróg oddechowych. W analizie wieloczynnikowej kompresja guza i dawki maksymalne w oskrzelach głównych i pośrednich były związane ze śmiertelną toksycznością.

W publikacji zawarto wytyczne towarzystw EANO-ESMO dotyczące diagnostyki, leczenia oraz obserwacji chorych z rozsiewem do opon mózgowo-rdzeniowych z guzów litych.